Szczecinek.org

SPORE-śmieszna nieco nazwa,zanotowana już w roku 1321,wywodzi się od kaszubskiego słowa sparzesko,stosowanego jako nazwa mokradeł i podmokłych miejsc(nad którymi czesto unosza sie opary),lub przekształconej formy kaszubskiego słowa parzęc,czyli po polsku"pastwisko".Przez wieś przepływa Gwda,a na zachód od Sporego rozciąga się długie i otoczone lasami jezioro Spore.Jedyną zabytkową budowlą w Sporym jest filialny kościół Najświętszej Rodziny,zbudowany w stylu neogotyckim na początku XX stulecia.We wsi znajdują się także dwa pomnikowe dęby-przy drodze i nad Gwdą,w południowej części wsi.W Sporym na cmentarzu znajduje się też masowy grób żołnierzy niemieckich(23) i na łące(5),którzy zgineli w 1945r.

W sporym istniał kiedys podsiębierny młyn wodny z 1888 lub 1889 roku data ta jest wybita na jednym z kamieni fundamentu.Niedaleko rzeki stał dom młynarza teraz jest tam kwadratowy klocek jednak pozostała skromna zabudowa gospodarcza w postaci małej szopki z pruskiego muru
,pamietam też mały spichlerzyk i oparte o niego kamienne żarna
Obok rzeki rosnie piękny dąb szypułkowy,do wioski prowadzi brukowana droga, jakies 200m za zabudowaniami pozostałości cmentarza ewangelickiego.------>Dalej juz wszystko opisane.

Chronologia Sporego do 1945 (źródło poniższych informacji: Jens Laschewski, "Sparsee. Ein Dorf in Hinterpommern"):
-1321 - wzmianka w dokumencie książąt pomorskich o "stagnum Sparsce" (jezioro Spore).
-1541 - pierwsza wzmianka o wsi Spore (Spore było częścią domeny książecej stąd podlegało staroście szczecineckiemu. Dopiero w 1632 Peter von Kleist dostał 3 puste gospodarstwa, które potem należały do von Somnitzów z Gonnego jako tzw. "szlacheckie Spore" w odróżnieniu od większej części wsi zwanej "książęce/królewskie Spore"). Prawdopodobnie założycielami wsi byli Jandecke/Janke (do tego rodu należał przez długi czas urząd sołtysa), Voss i Schacht. Chociaż 500-lecie obchodzono w 1941, autor ww. pracy przyjmuje, że wieś musiała powstać między 1505 i 1535.
-1579, 1630 - zaraza niszczy dużą część mieszkańców.
-1590 - wg akt wizytacji kościelnej wiadomo, że w tym czasie nabożeństwa co 2 tyg. odprawiał w Sporem pomocniczy pastor ze Szczecinka (czyli powinien już wtedy istnieć kościół, prawdopodobnie szachulcowy).
-wojna trzydziestoletnia - 1633 pobyt (i rabunki) Szwedów, 1643 to samo, tylko ze strony wojsk cesarskich.
-Koniec XVII w. - tzw. "Wielki pożar" niszczy pół wsi.
-1758-1762 - wojna siedmioletnia, rekwizycje i rabunki ze strony Rosjan.
-Lata 80. XVIII w. - prace przy obniżeniu poziomu jez. Wielimie dają chlopom ze Sporego ok. 830 mórg gruntu.
-Pierwsza poł. XIX w. -reformy rolne w Prusach - w związku z komasacją gruntów powstają liczne kolonie poza obrębem wsi.
-1849?- prawdopodobna data powstania kościoła.
-1865 - Spore z okolicznymi osadami zostaje wyodrębnione w osobną parafię ewangelicką.
-1908 - ostatni wielki pożar wsi.
-1913-1917 - budowa drogi Spore-Trzcinno-Szczecinek.
-1928-1929 - budowa nowej szkoły w Sporem.
-27 luty 1945 - wieś zostaje zdobyta przez Rosjan (O walkach krótko tutaj). Wcześniej ewakuacja części mieszkańców. Pozostali zostają wysiedleni do 1946 r.
Garść statystyki (liczba ludności):
- 1628 - 28 chłopów, 5 małorolnych, 6 komorników, młynarz, pasterz, kowal i garncarz (oczywiście wszyscy z rodzinami).
- 1659 - tylko 6 chłopów z rodzinami.
- 1784 - ok. 40 gospodarstw.
- 1871 - 867 mieszkańców czyli 134 rodziny w 78 gospodarstwach (te dane i następne chyba obejmują całą gminę Spore).
- 1925 - 828 mieszkańców.
- 1941 - 750 mieszk.
Gmina Spore (Sparsee Gemeinde), granice: wieś Spore - jez. Płociczno - jez. Dołgie - jez. Wielimie - ujście rz. Gwdy do Wielimia - Dobrogoszcz.
Młyn w Sporem: widoczny na mapie Lubinusa z 1618, wymieniony w dokumentach z 1713. Ostatni właściciel to Paul Mueller, fotograf-amator, twórca m.in. pocztówek z widokami młyna.
Pozdrowienia

Około 500 m w dół rzeki od młyna sa kamienne fundamenty po starej budowli ,nie mam pojęcia co to moze byc, czy ktos wie

Trzeba zerknąć do starych map, na jutro się wyrobię.

Według mapy z lat 30. poniżej młyna miał być mostek a przy nim zabudowania 4 gospodarstw (na lewym brzegu, patrząc na północ). Całe to osiedle nazywało się Sandkaten (mieszkali tam wg Gueterdressbuch: Graichen, Knuth, Neumann i Fiebranz). Między młynem i tymi zabudowaniami powinna znajdować się strzelnica bractwa kurkowego (na prawym brzegu). Moja mapa niestety nie jest na tyle dokładna, żeby wskazać dokładnie rozmieszczenie gospodartsw.

najdokladniejsza mapa tego terenu jaka mam przedstawiony jest na tym fragmencie Meßtischblatt

MAPA

Tak to był mostek ,teraz się upewniłem macie dobre zródła,dzieki za pomoc chłopaki.

Wydzieliłem watek Sporego bo się ładnie rozrósł.

Dostałem od Zioma zdjęcie przedstawiające młyn w Sporem.

kolejne zdjęcie od zioma
I jeszcze jedno zdjecie Sporego przedstawiajace wiejska droge w kierunku mlyna na Gwdzie.

Witam!
Panowie jestem pełen podziwu! Jak do tej pory nie mogłem nigdzie zdobyć informacji i zdjęć na temat Sporego! Jeśli moógłbym się dowiedzieć skąd czerpiecie te informacje i zdjęcia będe bardzo wdzięczny oraz za wszelkie info udostępniane na forum
jeszcze raz wielkie dzięki!!!
Pozdrawiam!

I na wieki wieków browara amen.

wodz wrote:Witam!
Jeśli moógłbym się dowiedzieć skąd czerpiecie te informacje i zdjęcia będe bardzo wdzięczny oraz za wszelkie info udostępniane na forum
jeszcze raz wielkie dzięki!!!
Pozdrawiam!

Ciesze sie, ze moglem pomoc Z tymi zdjeciami, to tak troche przypadek. Byly w Pommern 1945 Lindenblatta. Pozdrawiam

Serwo

Mała prośba do Kamila,aby trochę napisał o walkach koło Sporego. Byłoby niezłe uzupełnienie. Pozdro.

ziom wrote:

wodz wrote:Witam!
Jeśli moógłbym się dowiedzieć skąd czerpiecie te informacje i zdjęcia będe bardzo wdzięczny oraz za wszelkie info udostępniane na forum
jeszcze raz wielkie dzięki!!!
Pozdrawiam!

Ciesze sie, ze moglem pomoc Z tymi zdjeciami, to tak troche przypadek. Byly w Pommern 1945 Lindenblatta. Pozdrawiam

Ziom - pomóż...
Właśnie przejrzałem Lindenblatta i nigdzie nie znalazłem tych zdjęć. Powiedz koniecznie, czy ja mam coś z oczami, czy może masz jakieś inne wydanie? (moje z 1993).
Pozdrawiam