Mało znane epizody II wojny światowej.
Ostatnia egzekucja w Tower of London
To historyczne wydarzenie mialo miejsce 14 sierpnia 1941 r. Josef Jakobs, szpieg Abwehry, zostal stracony przez pluton egzekucyjny z Scots Guards. Jakobs skoczyl ze spadochronem w nocy 31 stycznia i przy ladowaniu zlamal noge. Dopiero rankiem farmerzy uslyszeli jego jeki i zawiadomili wladze. Jakobs jest pochowany w niezaznaczonym grobie na cmentarzu St. Mary w Kinsal Garden, w Londynie.
Protest w Berlinie
Przez caly tydzien, od 27 lutego 1943 r, grupa Niemek w Berlinie protestowala publicznie przeciwko deportowaniu Zydow. Byl to jedyny, wyjatkowy w czasie III Rzeszy tego typu protest. W trakcie "ostatecznego oczyszczania" Berlina z ludnosci zydowskiej, ok. 10 tys. osob zostalo zatrzymanych i skierowanych do obozow smierci w okupowanej Polsce - wsrod nich 1700 mezczyzn zonatych z Niemkami. Mezczyzni ci zostali odlaczeni od glownej grupy i zatrzymani w bylym Osrodku Zydowskim przy 2-4 Rosenstrasse wdzielnicy Mitte. Kiedy ich zony zorientowaly sie o sytuacji, przed osrodkiem zebrala sie pokazna grupa skandujaca "Oddajcie naszych mezow !". Z dnia na dzien grupa robila sie liczniejsza i nie odstraszala jej obecnosc SS z bronia maszynowa.
Minister Propagandy Rzeszy, Josep Goebbels szybko zrozumial, ze sytuacja grozi ogromnym skandalem publicznym i zarzadzil uwolnienie zatrzymanych mezczyzn. Zdeterminowane Niemki wygraly, niemal wszyscy zwolnieni mezczyzni przezyli wojne.
Zolnierz US Army skazany za zgwalcenie
Szeregowiec Clarence Whitfield, z 595 Batalionu Portowego, byl pierwszym zolnierzem alianckim skazanym na kare smierci przez powieszenie na mocy wyroku sadu polowego. Whitfield otrzymal kare smierci za zgwalcenie Anieli Skrzyniarz, mlodej Polki przebywajacej na robotach przymusowych na farmie w Vierville Sur Mer, tuz kolo Omaha Beach.
Dokladnie miesiac po wydarzeniu, 14 sierpnia, szeregowiec Whitfierld zawisl na szubienicy w ogrodzie posiadlosci zamku w Canisy, 5 kilometrow na poludnie od St. Lo.
Szarza kawalerii
Ostatnia w historii szarza kawalerii miala miejsce w dniu 23 sierpnia 1942 roku, kolo miejscowosci Izbuszenska nad Donem. Wloski pulk kawalerii SAVOIA w sile ok. 600 jezdzcow, dowodzony przez pulkownika Bettoni, wykonal szarze przeciwko ok. 2000 zolnierzom Armii Czerwonej ktorzy przerwali front pomiedzy Niemiecka 6 Armia a Korpusem Wloskim. W czasie szarzy, lansjerzy wloscy zniszczyli dwa samochody pancerne. Straty pulku SAVOIA: 32 poleglych.
Znak "V" (Victory)
Autorem pomyslu uzycia litery "V" jako symbolu zwyciestwa jest Victor de Laveleye, Belg, ktory po upadku Belgii przedostal sie do Londynu. W programach radiowych nadawanych z Anglii, de Laveleye nawolywal rodakow do malowania znaku "V" we wszystkich miejscach publicznych - jako dowodu wiary w ostateczne zwyciestwo. Pomysl zostal podchwycony przez wszystkie programy BBC kierowane do okupowanych krajow Europy, a pozniej stal sie symbolem czesto uzywanym przez premiera Winstona Churchilla.
Anglicy i herbata
Przewidujac powazne trudnosci zaopatrzeniowe w nadchodzacych latach wojny, w 1940 roku rzad angielski oglosil swiatowe zmonopolizowanie produktu o znaczeniu strategicznym: herbaty. W polowie II wojny, Wielka Brytania posiadala zapas 15 milionow ton, wystarczajacy na zaparzenie szesciu miliardow (!!) kubkow herbaty ... Jedynym towarem ktory stal wyzej w hierarchii zaopatrzenia brytyjskiego zolnierza - byla amunicja.
Program LEBENSBORN
Byl to jeden z najdziwniejszych i tajemniczych eksperymentow SS, pomyslu szefa SS, Heinricha Himmlera, majacy na celu rozmnozenie super czystej rasy nordyckiej. Kandydaci i kandydatki programu musieli byc w doskonalej kondycji fizycznej, blond wlosy i niebieskie oczy. W domach skonfiskowanych Zydom, zorganizowano specjalne osrodki dla przyszlych matek. Po porodzie, matki mogly zatrzymac swe "SS" dzieci lub tez przekazac do adopcji specjalnie wyselekcjonowanym rodzinom. Pierwszy taki osrodek zostal otwarty 12 grudnia 1935 r. w STEINHORING kolo Mochachium. Nastepne osrodki zostaly utworzone w AACHEN, KLOSTERHEIDE kolo Berlina, BAD POLZIN na Pomorzu, WEINERWALD kolo Wiednia, VEGIMONT w Belgi. W lutym 1944 roku, w LAMORLAYE kolo Paryza otworzono dom zarezerwowany dla dzieci urodzonych ze zwiazkow niemiecko-francuskich.
Nieznana jest ilosc urodzin w osrodkach LEBENSBORN - dokumentacja zostala zniszczona pod koniec wojny, ale jeden jedyny rejestr ocalal, z informacja o rejestracji ponad 2 tysiecy narodzin w osrodku STEINHORING.
Ach, ci Amerykanie ...
(Autentyczne) 5 czerwca 1944 r. amerykanska IX Armia wyzwala Rzym. Jeden z zolnierzy 88 Dywizji Piechoty US na widok Colosseum powiedzial: "O rany, nie widzialem, ze nasze bombowce spowodowaly tutaj tyle zniszczenia" ...
Rewanz
Kiedy w 1943 roku porucznik lotnictwa US Army, Harold Fisher zostal zestrzelony przez wloskiego mysliwca, postanowil on koniecznie odplacic sie tym samym. Fisher dowiedzial sie, ze pilot wloski nazywal sie Guido Rossi i ze zona Rossiego znajdowala sie na wyzwolonym przez Aliantow terenie. Por. Fisher wsadzil do swego bombowca B-17 dodatkowe karabiny maszynowe a takze wymalowal na nosie samolotu portret i imie zony. Tak przygotowany, zaczal fruwac, starajac sie byc jak najbardziej widocznym dla wloskich samolotow. Przyneta zadzialala blyskawicznie, i w krotkim czasie mysliwiec Rossiego znalazl sie w poblizu B-17. Aby jeszcze bardziej sprowokowac Wlocha, por. Fischer przez radio powiadomil go, ze jest wlasnie w trakcie ognistego romansu z kobieta, ktorej wyobrazenie i imie jest wymalowane na nosie bombowca. Rozwscieczony Rossi zaatakowal B-17 ignorujac podstawowe zasady taktyki walki powietrznej i zostal blyskawicznie zestrzelony. Guido Rossi uratowal sie skaczac ze spadochronem - prosto do niewoli. Por. Fisher zrewanzowal sie, przy okazji otrzymujac za akcje Distinguished Flying Cross.
Przygotowani ...
Tuz po zajeciu Norwegii przez Niemcow w 1940 roku, Szwedzi poczuli sie mocno zagrozeni i niezwlocznie oglosili pelna mobilizacje sil zbrojnych. W trakcie mobilizacji okazalo sie, ze ilosc amunicji dla wszystkich dzial przeciwlotniczych w kraju pozwolilaby na prowadzenie ognia przez jedna minute.
Polka - as wywiadu
Urodzona w Polsce, Krystyna Skarbek, corka ksiecia Jerzego Skarbka, poslubila obywatela francuskiego, znana pod nazwiskiem CHRISTINE GRANVILLE. Zaangazowana w ruch oporu po Kampanii Wrzesniowej. Razem z mezem przedostala sie do Anglii gdzie zaakceptowala propozycje wstapienia do S.O.E (Special Operation Executive). W lipcu 1944 r. przerzucona do Francji aby dolaczyc do siatki szpiegowsko-dywersyjnej Jockey Network pod pseudonimem "Jacqueline". Gdy dwoch czlonkow sieci zostalo uchwyconych przez Gestapo, "Jacqueline" spowodowala ich zwolnienie, przekupujac oficera Gestapo znaczna suma pieniedzy. Cala trojka zbiegla przez Hiszpanie, do Anglii. Za swoja dzialalnosc Christine Granville zostala odznaczona Medalem Sw. Jerzego i Orderem Imperium Brytyjskiego.
Problem z dyscyplina
Podczas bardzo ciezkich walk na Nowej Gwinei, dowodztwo brygady australijskiej, azeby podniesc nastroj wsrod zolnierzy, wpadlo na pomysl: ogloszono konkurs na najlepiej maskujaca sie kompanie. Pierwsza nagroda byl przelot calego oddzialu do Australii na kilkudniowa przepustke. Szczesliwym zwyciezca konkursu byla kompania z 39 batalionu brygady. Po wyladowaniu na australijskiej ziemi, zolnierze kompanii zdezerterowali co do jednego ...
Zold
Posrod wszystkich armii bioracych udzial w II Wojnie, zolnierze amerykanscy otrzymywali najwiecej pieniedzy. Amerykanski sierzant sztabowy otrzymywal tyle samo co kapitan armii brytyjskiej. Szeregowiec US Army odbywajacy sluzbe poza granicami kraju dostawal 60 dolarow miesiecznie - trzy razy wiecej niz jego brytyjski odpowiednik.
Lody truskawkowe
Na poczatku 1945 roku, US Navy otrzymala unikalna jednostke: pierwszy na swiecie statek bedacy wytwornia lodow. Nazywal sie "Ice Cream Barge" i jego zadaniem byla produkcja lodow dla marynarzy na Pacyfiku. Wydajnosc produkcyjna wynosila ok. 36 tys. galonow (ok. 136 tys. litrow) lodow na dobe !! Statek a wlasciwie - barka, nie mial silnikow i byl holowany z miejsca na miejsce. Byl tez - z wiadomych wzgledow - najpopularniejsza jednostka we Flocie Pacyfiku !
"Zdobycie" Luksemburga
W trakcie najazdu na Luksemburg w 1940 r., niemiecka kolumna zmotoryzowana zatrzymala sie, kiedy jej zwiadowcy przekazali informacje, ze na przedpolu stolicy jest zorganizowana linia obronna. Dowodca kolumny udal sie do przodu, aby ocenic sytuacje. Obserwacja wykazala, ze stolicy broni cala armia Luksemburga, w sile slabego batalionu. Oficer niemiecki, trzymajac biala flage, zblizyl sie do linii obrony i poprosil o rozmowe z dowodca "armii", w trakcie ktorej podkreslil, ze proba oporu spowoduje zaglade obroncow. Luksemburczycy dostali 30 minut na podjecie decyzji; po 10 minutach "armia" skapitulowala.
Dowodca kolumny niemieckiej rzucil okiem na antyczne uzbrojenie "armii" i zamiast wziac ja do niewoli, odeslal wszystkich do domu. Poniewaz dzialo sie to wczesnie rano, zolnierze Luksemburga znalezli sie w domach akurat na czas sniadania w gronie rodziny.
Korweta "z jajami"
Na samym poczatku II Wojny, eskorta konwojow byla czesto symboliczna. Konwoj do Anglii, liczacy 75 statkow handlowych byl eskortowany przez jedna kanadyjska korwete "Mayflower" ktora jako uzbrojenie miala: 8 bomb glebinowych, 6 karabinow, jeden pistolet maszynowy, jeden karabin maszynowy i 3 rewolwery. Wieczorem jednego dnia, obserwator "Mayflowera" dostrzegl na horyzoncie kontury duzego okretu wojennego. Poniewaz mogl to byc niemiecki rajder, korweta dla upewnienia sie, wyslala dwa zapytania Aldisem, ktore zostaly zignorowane. Zirytowany dowodca korwety, komandor porucznik G.H. Stephen rozkazal zawiadomic intruza, ze jesli nie dostanie znakow rozpoznawczych, to "Mayflower" ruszy do ataku. Z okretu wojennego odpowiedziano: "Pozdrawiamy Kanade i jej maly, dzielny stateczek". Intruzem okazal sie brytyjski pancernik "HMS Rodney".
Menu dra Goebbelsa
Opinia historii na temat dzialalnosci dra Josepha Goebbelsa w czasach istnienia III Rzeszy jest jednoznaczna i potepiajaca, ale nikt nie moze oskarzac Ministra Propagandy o obzarstwo. Najprawdopodobniej nigdzie w Berlinie nie podawano do stolu tak malo i tak niesmacznie jak w domu Goebbelsa. Po prostu Minister nie byl koneserem kuchni i najczesciej jadl ulubione danie: sledzia z gotowanymi ziemniakami. To samo bylo podawane gosciom. Na dodatek, wielkosc potraw byla w scislej proporcji co do przydzialow kartkowych. Goscie, zapraszani przez dra Goebbelsa na obiadki, wiedzieli, ze przed wizyta nalezy napchac sie w domu, bo u Ministra czeka ich malutka, nieapetyczna porcja.
Zalobnicy
Wiadomosc o smierci Adolfa Hitlera zostala przyjeta przez swiat jako wyczekiwany symbol konca III Rzeszy, ale dwa neutralne panstwa zareagowaly w szczegolny sposob ... W Portugalii rzad oglosil zalobe narodowa i opuszczenie flag w dniach 30 kwietnia i 1 maja. W Irlandii gabinet rzadowy premiera Eamona de Valery oficjalnie wpisal sie do ksiegi kondolencyjnej wystawionej w ambasadzie Rzeszy.
Odswiezajacy napoj
Oblicza sie, ze podczas II Wojny, amerykanskie sily zbrojne skonsumowaly ponad 10 miliardow butelek tego popularnego napoju, tak popularnego, ze pierwsze trzy polowe wytwornie byly zastosowane w czasie ladowania Amerykanow w Afryce Polnocnej pod koniec 1942 roku. Oczywiscie, mowa tu o Coca Coli.
"Nietypowe" wziecie jenca
Mialo to miejsce czasie krwawych walk w Borach Hurtgen. W nocy, czujka amerykanska dostrzegla zblizajacego sie oficera niemieckiego. Jeden z zolnierzy chcial oddac strzal, ale jego karabin zacial sie i wtedy zolnierz blyskawicznie wyskoczyl z ukrycia, dobiegl do oficera i zdolal odebrac mu pistolet. Rozbrojony oficer przyjal postawe bokserska i przez kilka minut na srodku drogi odbyla sie normalna walka na piesci ktora zakonczyla sie przegrana Niemca i wzieciem go do niewoli. Walka nie byla jednostronna, rankiem, przy swietle dnia okazalo sie, ze "bokser" ze strony amerykanskiej mial podbite oczy i niezle "rozkwaszony" nos.
Sposob na Krolewskiego Tygrysa
18 lipca 1944 roku, kolo Caen, "Shermann" wchodzacy w sklad 2 batalionu Irish Guards, dowodzony przez porucznika Johna Gormana, natknal sie na grupe 4 czolgow niemieckich - wsrod nich oslawiony "Koenigstiger". 88-milimetrowe dzialo Tygrysa bylo skierowane na jeden z czolgow batalionu. Wiedzac, ze 75 mm dzialo Shermanna jest bezskuteczne, porucznik Gorman wydal jedyny mozliwy rozkaz swemu kierowcy: - Taranowac, pelnym gazem !! Wykorzystujac teren (Shermann byl na wzgorzu, Niemcy na dole), brytyjski czolg pokonal odleglosc niespelna 100 metrow rozpedzajac sie do prawie 60 km/godz i rabnal z calej sily w prawy bok Krolewskiego Tygrysa. Zderzenie zdemolowalo obydwa czolgi. Obydwie zalogi, mocno poturnowane wstrzasem, wyskoczyly z czolgow w przeciwnych kierunkach. Jednemu z Brytyjczykow, dzialowemu Agnewowi, ktory byl ostatnim z zalogi opuszczajacej Shermanna, pomieszaly sie kierunki i dolaczyl on do grupy 4 ludzi ukrywajacych sie w pobliskim zaglebieniu. Zaraz potem Agnew uzmyslowil sobie, ze jest w towarzystwie zalogi Krolewskiego Tygrysa ! Agnew nie stracil glowy; elegancko zasalutowal Niemcom i czmychnal w pole kukurydzy aby dolaczyc do swoich.
Za niecodzienna akcje, por. Gorman i zaloga otrzymali odznaczenia.
Nalot bombowy w USA
Boise City w Oklahomie jest jedynym amerykanskim miastem, ktore zostalo zbombardowane w czasie II Wojny. Wydarzenie to nie bylo jednak rezultatem dlugodystansowego nalotu wykonanego przez lotnictwo ktoregos z panstw Osi. O nie ... Otoz nawigator bombowca US Air Force ktory wykonywal lot cwiczebny z bazy Dalhart w Texasie, popelnil pomylke przy obliczaniu kursu samolotu. Zamiast zbombardowac odlegly o 60 km poligon, bombowiec rozwalil kosciol Baptystow i pralnie. O dalszych losach niefortunnej zalogi bombowca - historia milczy.
Dwoja z geografii !
Na wiadomosc o sukcesie nalotu japonskiego na Pearl Harbor, Adolf Hitler popadl w radosny nastroj. Chwile pozniej, Fuehrer miotal gromy na swych sztabowcow; zaden z nich nie mial pojecia gdzie znajduje sie to miejsce ...
Cel: kible polowe
W lipcu 1944 roku, w czasie inwazji na wyspe Guam, jeden z niszczycieli amerykanskich otrzymal zadanie zniszczenia ogniem artylerii japonskich latryn polowych zlokalizowanych w miejscu ladowania desantu. Zaloga niszczyciela byla zdegustowana tym zadaniem, od ktorego nie bylo odwolania, bo wszystkie inne cele byly przydzielone do wiekszych okretow US Navy. Amerykanie nie wiedzieli, ze Japonczycy zamaskowali sklady amunicji konstrukcjami o ksztalcie latryn polowych w przeswiadczeniu, ze nikt nie bedzie uwazal tego za cel godny nawaly ogniowej. Kiedy niszczyciel otworzyl ogien z dzial, zaloga oslupiala ze zdziwienia obserwujac gigantyczne eksplozje trafionych latryn.
Oszczednosc ...
Majac na uwadze napieta sytuacje finansowa, armia brytyjska skreslila z listy wyposazenia spadochroniarza - spadochron dodatkowy, oszczedzajac tym sposobem 20 funtow szterlingow od sztuki. Na liscie pozostawiono natomiast taka rzecz, jak papierowa torbe na wymioty. Tak wiec, spadochroniarze, ktorym udal sie skok, ladowali w czystych mundurach.
Graffiti
W polnocnowschodniej Francji, kolo Lorraine, znajduje sie bunkier, ktory byl zdobywany przez Amerykanow w obydwu wojnach swiatowych. Na jednej ze scian bunkra znajduje sie napis podpisany przez zolnierza US z data poznego 1918 roku. Zaraz pod spodem znajduje sie dopisek tego samego zolnierza z data poznego 1944 roku: To jest ostatni raz kiedy jestem w tym pieprzonym bunkrze.
Pechowa lodz desantowa
Wszesnym rankiem 6 czerwca 1944 r.na wysokosci Omaha Beach, na transportowcu Empire Jevelin zacial sie mechanizm opuszczajacy na wode jedna z lodzi desantowych (LST). Lodz zawisla w polowie drogi, dokladnie pod rura odprowadzajaca na zewnatrz wszystkie mozliwe nieczystosci z transportowca. Przez ponad 30 minut zolnierze 1 Batalionu 29 Dywizji Piechoty US znajdowali sie pod roznokolorowym "prysznicem". Nic nie pomogly krzyki, blagania, przeklenstwa. Kiedy w koncu LST ruszyla w kierunku plazy, wszyscy zolnierze byli pokryci gruba warstwa odchodow i cuchneli jak gnojowka.
Zarcie na pancernikach
Zalogi pancernikow US Navy liczyly srednio 2000 oficerow i marynarzy. Przed wyruszeniem w rejs, do magazynow okretu ladowano: 1100 kg cytryn, 500 kg rabarbaru, 800 kg ogorkow, 1100 kg salaty, 900 kg pomuidorow, 900 kg asparagusa, 600 kg selera, 1500 kg marchwi, 1900 kg pomaranczy, 9000 kg ziemniakow, 3000 kg maki, 700 kg szynki, 10 000 kg mrozonej wolowiny, 2000 kg mrozonej baraniny, 500 kg mielonki SPAM, 500 kg mrozonej ryby, 37 000 jaj, 6000 kg lodow i od 2000 do 4000 kg kawy - ktorej bezalkoholowa marynarka USA pila potworne ilosci. Powyzsze zaopatrzenie wystarczalo na 2-3 tygodnie ...
Dieta lotnikow i "baki" ...
Piloci mysliwcow i zalogi bombowcow odkryli, ze latanie na duzych wysokosciach powoduje znaczne rozszerzenie sie gazow ukladu trawiennego, a co za tym idzie, puszczanie ogromnych, czesto bolesnych "bakow" ... Jedynym rozwiazaniem (bo zdecydowana wiekszosc samolotow nie miala hermetycznych kabin) byla zmiana diety. Z pozywienia przed akcja calkowicie wyeliminowano wiec fasole, groch, kapuste, kukurydze, cebule i inne skladniki powodujace powstawanie gazow trawiennych.
Niewiarygodny szczesciarz
W kwietniu 1944 r. Joe Herman, pilot bombowca Halifax z Royal Australian Air Force bral udzial w nalocie na Bochum. Celem byly fabryki amunicji. Krotko po zrzuceniu bomb, samolot zostal trafiony przez niemiecki Flak. Herman rozkazal zalodze opuscic samolot. Sam nie zdarzyl wlozyc spadochronu, Halifax eksplodowal w powietrzu. Pilot zostal wyrzucony na zewnatrz podmuchem eksplozji i lecac w dol zderzyl sie z strzelcem pokladowym Johnem Vivashem ! Herman zlapal go za lewa noge w momencie, kiedy Vivash otwieral spadochron. Z Hermanem kurczowo trzymajacym sie nogi Vivasha, obydwal lotnicy wyladowali bez jakichkolwiek obrazen.
Konwoje do Murmanska
Obszar Atlantyku na polnoc od Cape Nord w Norwegii jest miejscem wiecznego spoczynku 58 statkow transportowych zatopionych w czasie zacieklych walk Niemcow z konwojami do Murmanska. Na dnie oceanu spoczywa ponad 5 tysiecy czolgow, 7 tysiecy samolotow oraz ponad 200 tysiecy ton roznego wyposazenia. Na zadnym polu bitwy ladowej nie znajdziemy tak ogromnej ilosci straconego sprzetu.
Nie zadzierac z Szwajcaria
Szwajcarzy nie czuli sie pewnie majac za sasiada agresywna III Rzesze, ale kiedy sytuacja wymagala to pokazywali, ze nie pozwola na naruszanie neutralnosci ich terytorium. 1 czerwca 1940 roku dwa He-111 znalazly sie w obszarze powietrznym Szwajcarii i zostaly zestrzelone. Hermann Goering wsiekl sie i 4 czerwca wyslal nad Szwajcarie formacje He-111 i Me-110. Szwajcarzy zestrzelili 3 samoloty Luftwaffe ! Cztery dni pozniej bliski apopleksji "tlusty Hermann" znowu rozkazal wykonanie prowokacyjnego lotu. Nastepne trzy samoloty zostaly zestrzelone ! Ale na tym sie skonczylo, bo rzad szwajcarski wyrazil "glebokie ubolewanie" a uwaga Luftwaffe skierowala sie na sprawy wazniejsze niz draznienie Szwajcarow. Dodatkowym smaczkiem tej afery jest fakt, ze do zestrzelania samolotow Luftwaffe, lotnictwo szwajcarskie uzylo wczesniej zakupionych w Rzeszy mysliwcow Bf-109c ...
Pierwsza bomba RAF na ziemi niemieckiej
3 wrzesnia 1939 r. to dzien w ktorym pierwsza bomba brytyjska eksplodowala na ziemi niemieckiej. I to zupelnie przypadkowo. Bombowiec Wellington z Eskadry 115 RAF, atakujacy statki niemieckie na Morzu Polnocnym mial pecha: mechanizm uwalniajacy jedna z bomb zawiadl. Niezrzucona bomba zawisla w "nieprzyjemnej" pozycji pod samolotem, co moglo spowodowac bardzo niebezpieczna sytuacje podczas ladowania. Zaloga bombowca wszczela desperackie proby pozbycia sie upartej bomby. Kiedy Wellington przelatywal nad niemiecka wyspa Helgoland, bomba uwolnila sie i spadla na wyspe ...
